“ΜΠΕΙΤΕ” ΣΤΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ

Το ανοιχτό λογισμικό είναι εδώ και σε καλεί να συμμετάσχεις. Ο τρόπος είναι απλός και εύκολος. Δεν χρειάζεται να είσαι προγραμματιστής. Για να ασχοληθείς χρειάζεται ένας υπολογιστής (ο υπολογιστής σου), λίγος ελεύθερος χρόνος και διάθεση προσφοράς. Τα τελευταία δέκα χρόνια τα προγράμματα ανοιχτού λογισμικού έχουν γνωρίσει τεράστια πρόοδο και εξέλιξη, κι όλα αυτά χάρη στην συμμετοχή χιλιάδων εθελοντών από όλα τα σημεία του πλανήτη. Ουσιαστικά, μιλάμε για ένα παγκόσμιο κίνημα ευρείας και ελεύθερης συμμετοχής, με σκοπό την ανάπτυξη και διακίνηση προγραμμάτων.

  Το τι σημαίνει να εργάζεσαι με προγράμματα ανοιχτού κώδικα, όπως το Linux, κλπ., είναι κάτι που το απολαμβάνουν χιλιάδες χρήστες καθημερινά. Κανείς όμως δεν σκέφτεται το πόσοι άλλοι εργάζονται πάνω σε αυτά τα προγράμματα για την βελτίωσή τους, για την μέγιστη απόδοση της χρηστικότητά τους, για την σταθερότητα και την ασφάλεια τους. Όλοι λοιπόν οι χρήστες των open source projects θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην περαιτέρω βελτίωσή τους. Πριν όμως δούμε το πώς μπορεί να γίνει αυτό (και με την ελπίδα ότι σας ενδιαφέρει) ας δούμε τι σημαίνει Open Source, Open Source Λογισμικό και Ελεύθερο Λογισμικό. Η άδεια χρήσης τέτοιων προϊόντων γράφει « Μοντέλο διάθεσης λογισμικού όπου ο πηγαίος κώδικας είναι διαθέσιμος σε όποιον ενδιαφέρεται για αυτόν. Οι όροι διανομής του λογισμικού αυτού πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, τα βασικότερα από τα οποία είναι η ελεύθερη χρήση, αντιγραφή / αναδιανομή και μεταβολή / βελτίωσή του.». Οι όροι Ελεύθερο Λογισμικό και Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα αναφέρονται σε ταυτόσημες ιδεολογίες και ερμηνείες. Η διαφορά τους είναι ότι το Ελεύθερο Λογισμικό δίνει έμφαση στην ελευθερία ενώ το Ανοιχτού Κώδικα δίνει έμφαση στην δημιουργία καλύτερου λογισμικού. Η έννοια “free” που διέπει αυτά τα λογισμικά, δεν έχει να κάνει με το δωρεάν, αλλά στην ελευθερία χρήσης, μεταβολής και αναδιανομής. Αν και το κόστος απόκτησης τέτοιων λογισμικών είναι ιδιαίτερα χαμηλό, και σίγουρα πολύ χαμηλότερο από αντίστοιχα εμπορικά προγράμματα.

Η ανάπτυξη τέτοιων προγραμμάτων έχει να κάνει τόσο με την ανάμειξη των δημιουργών τους καθώς και με την διάθεση διάφορων εθελοντών, οι οποίοι μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή τους. Στην ουσία, όλα αυτά τα προγράμματα φτιάχτηκαν για τις ανάγκες κάποιου προγραμματιστή, ή για τις ανάγκες κάποιας ομάδας ή μελέτης, κλπ. Με προοπτική την εξέλιξή του και την βελτίωσή του, το πρόγραμμα και ο πυρήνας του δίνονται ελεύθερα για χρήση και αναδιάρθρωση. Για να ασχοληθεί κάποιος με τα Open Source projects και την εξέλιξή τους δεν είναι απαραίτητο να είναι προγραμματιστής. Απαιτείται μόνο διάθεση και ελεύθερος χρόνος. 

Αν λοιπόν έχετε τα παραπάνω, ας δούμε τι μπορείτε να κάνετε. Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε πως οτιδήποτε γίνεται στα πλαίσια αυτής της ανάμειξης είναι χωρίς προσωπικό κέρδος και αυτόματα γίνεσαι μέλος της παγκόσμιας κοινότητας του ανοιχτού λογισμικού. Σημαντικό ρόλο στην όλη διαδικασία παίζει και η προσωπική ικανοποίηση που νιώθεις όταν συνειδητοποιείς ότι προσφέρεις. Χωρίς να παραμερίζονται οι ευκαιρίες προβολής και ίσως κάποιες επαγγελματικές ευκαιρίες.

   Αρχικά να σημειωθεί ότι στην περίπτωση που ασχοληθείτε με κάποιο από τα Open Source projects σημαίνει ότι αποδέχεστε και τους όρους που διέπουν την άδεια χρήσης του. Θεωρούμε δεδομένο ότι τα παρακάτω δεν απευθύνονται σε έμπειρους προγραμματιστές, οι οποίοι μπορούν να “κατεβάσουν” τον πηγαίο κώδικα και να τον τροποποιήσουν, μεταβάλλουν, κλπ., αλλά σε μέσους χρήστες, χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις προγραμματισμού. Ας δούμε λοιπόν πως μπορούμε όλοι μας να βοηθήσουμε στην ανάπτυξη του Ανοιχτού και Ελεύθερου Λογισμικού.

   Ο πιο απλός και εύκολος τρόπος είναι οι μεταφράσεις. Με βάση τον παγκόσμιο χαρακτήρα τους, και το ότι απευθύνονται σε χρήστες απ’ όλα τα σημεία του πλανήτη, σημαίνει ότι και τα κείμενα που συνοδεύουν τα προγράμματα πρέπει να μεταφραστούν. Θα πρέπει να γνωρίζετε πολύ καλά την αγγλική γλώσσα και φυσικά να έχετε ευχέρεια στην διαχείριση της ελληνικής γλώσσας. Ένας άλλος τρόπος “εμπλοκής” είναι το feedback. Πρόκειται για την υποστήριξη ενός προγράμματος από το σύνολο των χρηστών του, οι οποίοι θα το δοκιμάσουν και με τη σειρά τους θα ενημερώσουν την ομάδα των δημιουργών για τα όποια τους σχόλια, διαφωνίες, δυσαρέσκειες, ευαρέσκειες, κλπ. Η γνώμη του end user είναι πολύ σημαντική γιατί θα καθορίσει το ποια projects θα προχωρήσουν, έχοντας την αποδοχή τους και ποια θα σταματήσουν. Το σύνηθες φαινόμενο των προγραμμάτων αυτών είναι η έλλειψη σχετικών κειμένων για το πως λειτουργούν ,κλπ. Τα “how to…”, καθώς και όποιας μορφής εγχειρίδια, ή αλλιώς η τεκμηρίωση είναι μια ακόμη μορφή ανάμειξης. Η δημιουργία κειμένων ή εγχειριδίων για κάποιο πρόγραμμα το οποίο το χρησιμοποιείτε, σε κάποιο format τύπου XML, απαιτεί βασικά καλή γνώση ορολογίας, άριστη γνώση της εφαρμογής και καλό χειρισμό του γραπτού λόγου. Οι γραφίστες και οι εικονογράφοι, αλλά και όσοι τα καταφέρνουν στα γραφικά, θα μπορούσαν να βοηθήσουν με τον σχεδιασμό γραφικών για το project. Γραφικά όπως λογότυπα, κινούμενα γραφικά, εικονίδια, κλπ. Επίσης, σε projects και εφαρμογές που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, σημαντικό ρόλο παίζει μια εμφανίσιμη και ενημερωμένη ιστοσελίδα, με ειδήσεις, νέα, κατάλογο με χρήσιμες διευθύνσεις και φυσικά το project για downloading. Ένα ενημερωμένο, χρηστικό και κατανοητό site, είναι η πρώτη εντύπωση που θα αποκομίσει ο νέος χρήστης και θα τον ωθήσει να χρησιμοποιήσει το πρόγραμμα. Επίσης σημαντική συνεισφορά είναι η αναφορά για κάποιο bug. Η αναφορά ενός bug περιγράφει το πότε και με ποιόν τρόπο κάποιο πρόγραμμα ή κάποια λειτουργία του δεν δούλεψε σωστά, παρουσίασε αστάθεια ή οποιοδήποτε άλλο πρόβλημα. Η λεπτομερής αναφορά του προβλήματος, η μέγιστη δυνατή σαφήνεια, τα τεχνικά χαρακτηριστικά του υπολογιστή, οι συνθήκες λειτουργίας, τα όποια μηνύματα λάθους που εμφανίστηκαν θα βοηθήσουν τον developer ώστε να διαγνώσει την αιτία του προβλήματος σωστά και να οδηγηθεί στην κατάλληλη λύση.

Εν κατακλείδι

  Το όποιο open source project ξεκινά επειδή ο ίδιος ο δημιουργός του είχε ανάγκη από ένα τέτοιο εργαλείο. Η επιλογή της ανάμειξης σε κάποιο project δεν έχει να κάνει τόσο με τον βαθμό γνώσης προγραμματισμού όσο με την ανάγκη συμμετοχής, τον ελεύθερο και διαθέσιμο χρόνο και την ανάγκη του καθενός για προσφορά. Η βοήθεια που μπορεί να προσφέρει κάποιος ποικίλλει. Από την απαραίτητη τεκμηρίωση έως την μετάφραση κειμένων. Η ποιότητα και η αξιοπιστία αυτών των εφαρμογών φανερώνεται από την φιλοσοφία τους και από τις διαδικασίες ελέγχου τους, μια που η ποιότητα τους ελέγχεται από πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι δεν γνωρίζονται και συνήθως είναι και από διάφορα μέρη του πλανήτη, βοηθώντας έτσι στην ανάπτυξη και εξέλιξη του Open Source. Συνήθως τα μεγάλα projects, όπως το Linux, το web server Αpache, κ.α. έχουν αποδειχτεί πολύ σταθερά, σε αντίθεση με άλλα μικρότερα τα οποία εμφανίζονται ασταθή. Επίσης τα projects αυτά δεν δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης με εταιρείες, άρα αναπτύσσονται χωρίς συμφέροντα και ιδιοτελές marketing. Αν οι γνώσεις σας, σε επίπεδο προγραμματισμού, είναι advanced μπείτε στον κόπο να δείτε τον κώδικά τους, να δείτε πως λειτουργούν και ίσως φανούν κατάλληλα και για τις δικές σας ανάγκες και απαιτήσεις.

Γιώργος Κολιαβάς