Επιλέγοντας το καταλληλότερο χρώμα

Το χρώμα είναι ένα σύνθετο αντικείμενο το οποίο μπορεί να κατακλύσει ή να συγκλονίσει, αν ο σχεδιαστής παρασυρθεί και ξεχάσει την θεωρία και την ερμηνεία του χρώματος. Όσο πιο καλά κατανοώ το χρώμα τόσο λαμπερός και εκλεπτυσμένος (χρωματικά) θα είναι ο σχεδιασμός μου. Η κατανόηση αυτή μπορεί να προέρθει μόνο από την σωστή ένωση γνώσης και τέχνης.

Από όλα τα στοιχεία ενός design, που πρέπει να συνεργαστούν για το αρτιότερο αποτέλεσμα, το χρώμα είναι σίγουρα το σημαντικότερο. Χρησιμοποιούμε το χρώμα για να:

-δημιουργήσουμε συναίσθημα

-τραβήξουμε την προσοχή του αναγνώστη

-μεταδόσουμε μια σημαντική πληροφορία

-ισορροπήσουμε ένα design

-διαχωρίσουμε πληροφορίες

-τονίσουμε την μοναδικότητα

-δημιουργήσουμε ρυθμό, κ.α.

Όλα τα παραπάνω ακούγονται ωραία. Το θέμα είναι πως τα επιτυγχάνεις! Ο ColorWheel είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο στον καθορισμό και συνδυασμό χρωμάτων. Μπορείτε να προμηθευτείτε ένα εκτυπωμένο ή μια χρωματική σκάλα από το εμπόριο.

 

Επίσης, η Adobe διαθέτει τον Kuler, έναν online interactive color wheel (http://kuler.adobe.com).

Όταν μιλάμε για χρώμα αναφερόμαστε σε χρωματική χροιά (Hue), δηλαδή καθαρό χρώμα χωρίς προσθήκη λευκού, μαύρου ή γκρι. Αν προσθέσουμε μαύρο στο hue έχουμε Shade (σκιά), αν προσθέσουμε γκρι έχουμε Tone και αν προσθέσουμε λευκό έχουμε Tint (απόχρωση).

Σε κάποιες αναφορές όλα τα παραπάνω παρουσιάζονται ως συνθετικά του κορεσμού (Saturation) του χρώματος. Για παράδειγμα, η Adobe χρησιμοποιεί ένα χρωματικό μοντέλο, το HSB (Hue-Saturation-Brightness Απόχρωση – Κορεσμός – Φωτεινότητα), όπου αφού επιλεγεί το Hue, ρυθμίζεται ο κορεσμός και η φωτεινότητα τροποποιώντας τα tint & shade αντίστοιχα.

Ένας άλλος διαχωρισμός των χρωμάτων είναι σε θερμά και ψυχρά. Θερμά είναι το κόκκινο, το πορτοκαλί και το κίτρινο ενώ ψυχρά είναι το μπλέ, το πράσινο και το πορφυρό.

Αν διαχωρίσουμε τα χρώματα, βάση της θεωρίας του χρώματος, τότε έχουμε τα primary και τα secondary. Βασικά χρώματα είναι το κόκκινο, το πράσινο και το μπλε (χρώματα του φωτός) ενώ εκτυπωτικά είναι τα cyan, magenta και yellow. Συμπληρωματικά χρώματα είναι το πορφυρό, το πορτοκαλί και το πράσινο.

Τα χρώματα, σε όλο τους το φάσμα, μπορεί να έχουν πολύπλοκες ερμηνείες, οι οποίες περιπλέκονται ακόμη περισσότερα όταν αναμυγνείουμε χρώματα. Οι περισσότερες από αυτές τις ερμηνείες βασίζονται στην κοινωνικοπολιτική κουλτούρα. Για παράδειγμα, το κόκκινο χρώμα θεωρείται χρώμα δυνατό και εκφράζει δυνατά αισθήματα όπως αγάπη, μίσος ή θυμό. Επίσης συμβολίζει την προειδοποίηση και τον κίνδυνο. Ενώ το ροζ χρώμα (Tint=κόκκινο + λευκό) συνδυάζεται συχνά με την θυληκότητα. Το πορτοκαλί θεωρείται ενεργητικό χρώμα και διεγείρει αισθήματα ευτυχίας και ζεστασιάς.

Το κίτρινο χρώμα θεωρείται νεανικό και συνήθως εκφράζει αισιοδοξία και διασκέδαση. Συνδέεται με τον ήλιο και το καλοκαίρι καθώς επίσης και με την προειδοποίηση. Το πράσινο είναι το χρώμα της φύσης, του νέου και της φρεσκάδας καθώς και της ελπίδας. Το σκούρο πράσινο θυμίζει χρήμα και ζήλια.

Το μπλε είναι το χρώμα που εκφράζει ηρεμία και σταθερότητα. Επίσης εμπνέει εμπιστοσύνη. Συνήθως συνδυάζεται με την αρρενωπότητα και αρνητικά με την κατάθλιψη και την ψυχρότητα.

Το προφυρό θεωρείται βασιλικό χρώμα και εκφράζει πολυτέλεια, μαγεία και μυστικισμό.

Το μαύρο, το λευκό και το γκρι αναφέρονται ως ουδέτερα χρώματα αλλά και αυτά έχουν την ερμηνεία τους και αισθήματα που επηρρεάζουν. Το μαύρο έχει μια σειρά από δυναμικές ερμηνείες. Μπορεί ταυτόχρονα να είναι κλασσικό και πένθιμο. Επειδή το μαύρο είναι η απουσία φωτός εκφράζει το κενό, το διαβολικό και το κακό. Το λευκό είναι συνυφασμένο με το φως, εκφράζοντας το αγνό, το αθώο και το ειρηνικό. Το γκρι είναι ουδέτερο, ισορροπημένο και λιτό χρώμα.

Ένας απλός τρόπος σύνδεσης χρώματος με συναίσθημα είναι η ταυτοποίηση με καθημερινά φυσικά αντικείμενα. Το νερό και ο ουρανός είναι μπλε, οπότε πολλοί άνθρωποι αισθάνονται συμπάθεια για το χρώμα αυτό. Ο καφές και η σοκολάτα είναι καφέ, τα δέντρα και η φύση είναι πράσινα, κλπ. Αν συνδυάσουμε τα παραπάνω με όλο το φάσμα ενός χρώματος (shades-tones-tints) μπορούμε να δημιουργήσουμε τον πρώτο κανόνα ορθής επιλογής χρώματος (όσο στέκει αυτό ως δόκιμος όρος !). Η ουσία είναι να μπορέσουμε να συνδέσουμε το χρώμα και το αντικείμενο με τα συναισθήματα που διεγείρει, οπότε θα μπορούμε να επιλέξουμε το δυνατόν καταλληλότερο χρώμα.

Σκεφθείτε ένα συναίσθημα και προσπαθήστε να το συνδέσετε με κάποιο χρώμα. Ας υποθέσουμε ότι το concept είναι «φρεσκάδα», το πρώτο που ‘έρχεται’ στο μυαλό είναι το νερό και το δεύτερο κάτι με φύση. Άρα το μπλε και το πράσινο μπορούν κάλλιστα να δημιουργήσουν το συναίσθημα ή την αίσθηση φρεσκάδας που απαιτεί ο σχεδιασμός μας.

Οι χρωματικές παλέτες είναι ένα εξαιρετικό βοήθημα όταν σκεφτόμαστε τον συνδυασμό χρωμάτων, αφού εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο χρόνια εμπειρίας στην θεωρία του χρώματος.

Τα συμπληρωματικά χρώματα δημιουργούνται από τις αντικρυστές χρωματικές ‘ακτίνες’ του χρωματικού κύκλου. Έτσι, το κόκκινο και το πράσινο αναγνωρίζονται εύκολα ως ο χρωματικός συνδυασμός των Χριστουγέννων. Αν όμως χρησιμοποιήσουμε όλες τις αποχρώσεις τότε εύκολα ξεφεύγουμε από τον αρχικό συνδυασμό. Για παράδειγμα το ροζ και το ανοιχτό πράσινο (tints) θυμίζουν άνοιξη και φρεσκάδα και όχι Χριστούγεννα.

Το μπλε και το πορτοκαλί είναι η αγαπημένη επιλογή για ομαδικά sports ή συλλόγους φιλάθλων. Επίσης το κίτρινο και το πορφυρό συνδέονται με ομαδικά αθλήματα, αν και έχουν υψηλή αντίθεση μεταξύ τους.

Το λευκό και το μαύρο, παρότι δεν εμφανίζονται αντικρυστά στον κύκλο, θεωρούνται συμπληρωματικά.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε διπλή ή και τριπλή παλέτα συμπληρωματικών χρωμάτων, αυξάνοντας έτσι τις δυνατότητες συνδυασμών. Τα συμπληρωματικά ζευγάρια δεν είναι απαραίτητο να είναι της ίδιας χρωματικής αξίας (δύο συνεχόμενες ακτίνες), αλλά να σχηματίζουν ‘σταυρό’ για παράδειγμα, διευρίνοντας ακόμη περισσότερο τους χρωματικούς συνδυασμούς.

Οι τριάδες είναι εύκολες στην δημιουργία τους, αλλά ίσως να μην ταιριάζουν απόλυτα σε κάποιο design αφού μπορούν να δημιουργήσουν διαφορετικά από τα επιθυμητά συναισθήματα, αν τα χρώματα είναι ανοικτόχρωμα ή σκουρόχρωμα. Το κόκκινο, το κίτρινο και το μπλε είναι η βασική ή πρωταρχική τριάδα. Εμφανίζεται συχνά σε παιχνίδια και αντικείμενα που απευθύνονται σε παιδιά επειδή είναι φωτεινός και χαρούμενος συνδυασμός.

Το πράσινο, το πορτοκαλί και το πορφυρό είναι η δευτερέουσα ή συμπληρωματική τριάδα. Συνατάται συχνά στην φύση και μπορεί να τονίσει ότι αφορά την οικολογία.

Οι συνδυασμοί μπλε-πράσινο, κόκκινο-βιολέ και κίτρινο-πορτοκαλί είναι μεν ασυνήθιστοι αλλά λειτουργούν πολύ αρμονικά. Το ίδιο ισχύει και για τους συνδυασμούς κίτρινο-πράσινο, κόκκινο-πορτοκαλί και μπλε-βιολέ. Οι προηγούμενοι συνδυασμοί ονομάζονται τριτεύουσες τριάδες.

Υπάρχουν και οι split συμπληρωματικές τριάδες, οι οποίες σχηματίζονται από ένα χρώμα και δύο από τα απέναντι συμπληρωματικά του (κόκκινο & μπλε-πράσινο). Οι συνδυασμοί αυτοί παρουσιάζουν έντονο contrast και μεγαλύτερη χρωματική ποικιλία στον σχεδιασμό.

Υπάρχουν δύο ακόμη χρωματικά σχήματα που μπορούμε να δημιουργήσουμε: τις μονοχρωματικές και τις αναλογικές παλέτες. Οι μονοχρωματικές σχηματίζονται από όλες τις αποχρώσεις ενός χρώματος ενώ οι αναλογικές σχηματίζονται από τρία ή τέσσερα συνεχόμενα χρώματα.

Οι σκουρόχρωμοι τόνοι συνήθως είναι σοβαροί, αποδίδοντας ωριμότητα και σοβαρότητα ενώ οι ανοικτόχρωμοι προσδίδουν ευγένεια και απαλότητα στον σχεδιασμό.

Εφ’ όσον έχετε καταλήξει ποιό συναίσθημα θέλετε να διεγείρει το design σας, ξεκινώντας με το βασικό χρώμα μπορείτε να δημιουργήσετε την δική σας χρωματική παλέτα. Εφαρμόζοντας όσα περιγράφηκαν παραπάνω μπορείτε να σχηματίσετε μια ολοκληρωμένη χρωματική παλέτα, καθώς και την συμπληρωματική, την μονοχρωματική και την αναλογική. Αν για παράδειγμα έχουμε να σχεδιάσουμε την brochure μιας τράπεζας θα πρέπει να αποδόσουμε την σταθερότητα, την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη, οπότε το βασικό χρώμα θα είναι το μπλε. Έχοντας ως βάση αυτό, το συμπληρωματικό του είναι το πορτοκαλί, το οποίο όμως δεν ταιριάζει απόλυτα σε τραπεζικό έντυπο. Αντ’ αυτού θα χρησιμοποιήσουμε ένα σκουρότερο πορτοκαλί ή ένα καφέ χρώμα. Χρησιμοποιώντας σκούρα χρώματα θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας την εκτύπωση. Αν όλα τα χρώματα είναι σκούρα, μαζί και τα κείμενα, το εκτυπωτικό αποτέλεσμα θα είναι δυσανάγνωστο. Στην περίπτωση αυτή θα χρησιμοποιούσαμε ένα ανοιχτόχρωμο καφέ ως background προσδίδοντας έναν τόνο antique στο φυλλάδιο.

Ανάλογα με το design και το που απευθύνεται, η παρουσίαση μιας σημαντικής πληροφορίας με κάποιο “pop” χρώμα (π.χ. κόκκινο, κίτρινο ή πορτοκαλί) σε αντίθεση με το βασικό χρώμα προσθέτει έναν τόνο πιο ‘δημιουργικό’.

Αν το design είναι για κάτι trendy ή εποχιακό, θα πρέπει να ξέρουμε ποιά χρώματα θεωρούνται «επίκαιρα». Τα “in” χρώματα αλλάζουν ανά εποχή και συνήθως καθορίζονται από την βιομηχανία της μόδας. Αν λοιπόν αισθάνεστε με ελλειπή πληροφόρηση επ’ αυτού,μια βόλτα σε κάποιο επώνυμο κατάστημα ή πολυκατάστημα θα σας ενημερώσει άμεσα! Μικρότερο ρόλο στον καθορισμό των “in” χρωμάτων διαδραματίζει και οι διακοσμητές με τις επιλογές τους. Σημαντικός και απαράβατος κανόνας είναι ότι δεν σχεδιάζουμε λογότυπο με “in” χρώματα! Μόλις πάψει να είναι της μόδας το χρώμα θα εμφανιστεί το πρόβλημα…

Ένα συνηθισμένο πρόβλημα σε όλους μας είναι εκείνες οι μέρες που η δημιουργία μας έχει κάνει εμπάργκο επικοινωνίας! Σε τέτοιες περιστάσεις μια ‘βόλτα’ στο διαδίκτυο αποδεικνύεται σωτήρια. Πολλοί σχεδιαστές ‘ανεβάζουν’ τις δουλειές τους σε διάφορες ιστοσελίδες και μπορούν να χρησιμεύσουν ως εφαλτήρια δημιουργίας (και ποτέ αντιγραφής) αν πειραματιστείτε με τα χρώματα.
Αν το design περιέχει μία ή περισσότερες φωτογραφίες, η χρήση των χρωματικών παλετών με βάση τα χρώματα τους είναι μια πολύ καλή και ασφαλής επιλογή. Μπορείτε να το κάνετε με δύο τρόπους: ή με το Eyedropper tool ή με την επιλογή των συμπληρωματικών χρωμάτων από τα βασικά της εικόνας.

 

Το Adobe Kuler και το Colour Lovers είναι δύο δημοφιλή sites με εργαλεία για την δημιουργία παλετών. Ειδικά το Colour Lovers (http://www.colourlovers.com/) παρέχει την δυνατότητα upload μιας φωτογραφίας και της εμφάνισης 24 χρωμάτων που περιέχονται σε αυτή. Το Kuler αντίστοιχα, προτείνει χρώματα για την δημιουργία παλέτας ανάλογα με την φωτογραφία. Και οι δύο ιστοσελίδες παρέχουν έτοιμες παλέτες και παλέτες δημιουργημένες από άλλους σχεδιαστές. Το Kuler συνεργάζεται απόλυτα με όλες της εφαρμογές της Adobe Creative Suite.

Μια ωραία καθημερινή άσκηση είναι να προσπαθείτε να επισημάνετε και να αξιολογήσετε τα χρώματα που είναι γύρω σας. Με τι θα τα συνδυάζατε και πως θα έδειχνε αυτός ο συνδυασμός. Ποιό είναι το πρώτο πράγμα που έρχετε στο νου σας, σκεπτόμενοι ένα συγκεκριμένο χρώμα? Στο επόμενο project σας ξεκινήστε από την επιλογή του χρώματος το οποίο περιγράφει καλύτερα το προϊόν και το συναίσθημα που διεγείρει. Επιλέξτε μια ευδιάκριτη εικόνα και δημιουργείστε μια χρωματική παλέτα από αυτή. Ρωτήστε τους φίλους σας ποιό στοιχείο του προϊόντος τους κάνει εντύπωση και δώστε έμφαση σε αυτό. Και για το τέλος ένα πολύ χρηστικό (θέλω να πιστεύω) tip. Τσεκάρετε σε ποιά σημεία του design σας δίνετε περισσότερη προσοχή, συνδυαστικά από χρωματική αξία και στοιχείο που περιγράφεται. Εισάγετέ το στο Photoshop και μετατρέψτε το σε grayscale. Δείχνει όπως το φανταστήκατε?